“Abandoned Buildings Provide the Potential for a Regenerative Future”: In Conversation With Limbo Accra
چالش‌هایی فراتر از چشم‌انداز: گفتگو با لیمبو آکرا
منظره‌ای در حال تغییر: افزایش تعداد ساختمان‌های متروکه در شهرهای آفریقا
در بسیاری از شهرهای آفریقا، شاهد افزایش چشمگیر تعداد ساختمان‌های متروکه هستیم. استودیوی طراحی فضایی لیمبو آکرا (Limbo Accra) با رویکردی تجربه‌گرا بر بازسازی، بازاستفاده و بازآفرینی این بناها تمرکز دارد.
برای لیمبو آکرا، این ساختمان‌ها گونه‌ای منحصر به فرد از معماری را نمایندگی می‌کنند که شامل بناهای شاخص شهری نیز می‌شود. از جمله این بناها می‌توان به خانه‌ی متروکه‌ی استقلال در لاگوس (Lagos) و برج ناتمام فرودگاه در آکرا (Accra) اشاره کرد. آن‌ها در این سازه‌ها، فرصت‌هایی برای خلق فضاهای عمومی مدرن و نمادهایی برای عدالت فضایی می‌بینند.
لیمبو آکرا با استفاده از تکنیک‌هایی مانند فتوگرامتری، بایگانی دیجیتالی از این ساختمان‌ها ایجاد کرده و با همکاری هنرمندان و طراحان، چشم‌اندازهای جدیدی برای کاربری مجدد آن‌ها پیشنهاد می‌دهد.
مهاجرت، سرمایه‌گذاری ناقص و چالش‌های تکمیل پروژه
پاول یاکوب (ArchDaily): افزایش تعداد ساختمان‌های متروکه در بسیاری از شهرهای آفریقا مانند آکرا، لاگوس و داکار، یک روند قابل توجه است. این بناها از سازه‌های کوچک‌مقیاس تا املاک و مستغلات نیمه‌کاره و آسمان‌خراش‌های متروکه را شامل می‌شوند. به نظر شما چه عواملی بر این پدیده تأثیر می‌گذارند و این شهرها چه شباهت‌هایی در این زمینه دارند؟
دومینیک پتی‌فرر (Limbo Accra): با توجه به تجربه‌ی بزرگ شدن به عنوان نسل اول مهاجران نیویورکی با والدینی از غنا (Ghana) و هائیتی (Haiti)، شاهد مهاجرت بسیاری از افراد از کشورهای جنوب به کشورهای شمال به دنبال فرصت‌های اجتماعی و اقتصادی بوده‌ام. این مهاجرت‌ها اغلب منجر به سرمایه‌گذاری تدریجی در زادگاه آن‌ها، از جمله پروژه‌های ساختمانی در حال اجرا می‌شود. در نتیجه، بسیاری از پروژه‌ها بدون تأمین مالی کامل آغاز می‌شوند و به همین دلیل، سال‌ها یا حتی دهه‌ها به صورت اسکلت نیمه‌کاره رها می‌شوند.
در فعالیت‌هایمان در لیمبو آکرا متوجه شدیم که در بخش‌های دولتی و خصوصی، عوامل متعددی می‌توانند بر تکمیل یک ساختمان تأثیر بگذارند. ما با طیف وسیعی از چالش‌ها مانند نواقص سازه‌ای، اختلافات ملکی و خانوادگی، شیوه‌های توسعه‌ی سوداگرانه، رشوه، افزایش بودجه و جابه‌جایی‌های دولتی مواجه شدیم.
رویکرد لیمبو آکرا: بایگانی دیجیتال، تعمیر و فضاسازی
پل یاکوب (Archdaily): با توجه به رویکرد لیمبو آکرا که بر مبنای آزمایش و خطای بازسازی و بازآفرینی پروژه‌های ساختمانی نیمه‌کاره در غرب آفریقا بنا شده است، چگونه به این موضوع پاسخ می‌دهید؟
دومینیک پتی‌فرر (Limbo Accra): رویکرد ما با به اشتراک گذاشتن آگاهی در مورد این ویرانه‌های مدرن آغاز می‌شود. طی سال گذشته، بایگانی دیجیتالی تحت عنوان «بایگانی لیمینال» (The Liminal Archive) را توسعه داده‌ایم که به عنوان مخزنی آنلاین برای نمونه‌هایی از معماری ناتمام و متروکه در سراسر آفریقا عمل می‌کند. در این بایگانی، از فتوگرامتری به عنوان ابزاری برای اسکن و حفظ حافظه‌ی این ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
در حال حاضر، در حال آماده‌سازی برای تعمیر و بازسازی یک مجتمع مسکونی نیمه‌کاره در آکرا هستیم. این پروژه که در دو سال گذشته روی آن متمرکز بوده‌ایم، به فضایی دائمی برای تحقیق و نمایشگاه تبدیل خواهد شد. این فضا میزبان بایگانی دیجیتال ما خواهد بود و به عنوان یک «آزمایشگاه باز» عمل می‌کند. این آزمایشگاه، بستری میان‌رشته‌ای را برای مشارکت محلی و بین‌المللی فراهم می‌آورد تا با تمرکز بر حفظ بناها، چرخه عمر مصالح، استفاده مجدد و هم‌زیستی، به آینده‌ای احیاگرانه کمک کند.
پل یاکوب (Archdaily): آیا می‌توانید با اشاره به یک سازه‌ی متروکه‌ای که به این روش بررسی کرده‌اید، در مورد پاسخ‌هایی که از آن حاصل شده است، توضیح دهید؟
دومینیک پتی‌فرر (Limbo Accra): به تازگی، تاسین اوشینوو (Tosin Oshinowo)، کیوریتور سه سالانه‌ی شارجه (Sharjah Architecture Triennale)، ما را برای پاسخ به موضوع کیوریتوری «زیبایی ناپایداری: معماری انطباق‌پذیر» دعوت کرد. از همان ابتدا، می‌خواستیم شارجه را از دریچه‌ی لیمبو بررسی کنیم. این سفر منجر به کشف مجموعه‌ای از پروژه‌های ساختمانی نیمه‌کاره از جمله «شارجه مال» (Sharjah Mall)، بزرگ‌ترین سازه‌ی ناتمام در این امارت شد.
در طول سال، بارها به همراه آن-لیز آگوسا (Anne-Lise Agossa) و ریم بیدون (Rym Beydoun)، به هسته‌ی این بنا رفتیم و فضای داخلی آن را دوباره تصور کردیم. با بافتن لایه‌های متعدد پارچه در اطراف عناصر سازه‌ای موجود و جدید، فضاهای کوچک و صمیمی‌ای ایجاد کردیم که مردم می‌توانستند در آن‌ها ساکن شوند و با یکدیگر تعامل داشته باشند. این هم‌نشینی پارچه‌های ظریف در برابر سازه‌ی عظیم و خام، تضاد و حس زیبایی منحصربه‌فردی را به این مکان بخشید.
درک موانع و یافتن راه‌حل: لزوم توجه به الگوهای ساختوساز بومی
پل یاکوب (Archdaily): بدیهی است که عوامل سیاسی و اقتصادی، بیش از عوامل معماری، دلایل اصلی فرسودگی این سازه‌ها هستند. طراحان و معماران چگونه می‌توانند با بررسی این عوامل به تعمیر و بازآفرینی این بناها کمک کنند؟
دومینیک پتی‌فرر (Limbo Accra): تا حدودی، درک و اذعان به شیوه‌های رایج ساختوساز امروزی در آفریقا اهمیت دارد. تکمیل خانه‌ها و ساختمان‌ها در این مناطق اغلب سال‌ها و حتی دهه‌ها به طول می‌انجامد. چگونه می‌توان فرصت‌ها و راه‌حل‌هایی برای حمایت از این رویکرد تدریجی به ساختوساز ایجاد کرد؟ آیا می‌توان سیستم‌هایی را توسعه داد که امکان ساختوساز کم‌هزینه‌تر را در طول زمان فراهم کند؟ آیا می‌توانیم راه‌حل‌هایی طراحی کنیم که امکان ساختوساز مرحله‌ای ساختمان‌ها را در طول سال‌های متمادی و مطابق با نیازهای جوامع محلی در نظر بگیرد؟
کاربری بهینه برای بناهای نیمه‌کاره: فراتر از محدودیت‌های تیپولوژی
پل یاکوب (ArchDaily): بسیاری از این ساختمان‌ها به دلیل عدم کاربری بالقوه، رها شده‌اند. برای مثال، در حالی که لاگوس به مسکن‌های اجتماعی بیشتری نیاز دارد، اما تغییر کاربری ساختمان‌های دولتی متروکه‌ی این شهر برای تأمین این نیاز، با توجه به ماهیت قبلی و ویژگی‌های فضایی اولیه‌ی آن‌ها، چالش‌برانگیز است. به نظر شما کاربری‌های بهینه برای این ساختمان‌ها کدام‌اند؟ و اگر این کاربری‌ها با تیپولوژی (نوع‌شناسی) متفاوتی همراه باشند، چگونه می‌توان آن‌ها را با ویژگی‌های موجود ساختمان تطبیق داد؟
دومینیک پتی‌فرر (Limbo Accra): تجربه به ما آموخته است که کمبود فراوان است و هر چیزی ممکن است. مفهوم تطبیق‌پذیری، به ویژه در بافت مدرن قاره‌ی آفریقا، نسبتاً جدید است. هدف اصلی ما بالا بردن آگاهی و معرفی این مکان‌ها به عنوان فضاهایی زیبا، مطلوب و سرشار از پتانسیل برای رسیدگی به مسائل اساسی در جوامعمان است. با تحقیق، مستندسازی، بایگانی‌سازی و جمع‌آوری اطلاعات/داده‌ها در مورد وسعت این پدیده و امکانات آن، هدف ما به اشتراک گذاشتن این دانش با معماران، شهرسازان، عامه مردم و افراد دارای قدرت و منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در جهت احیای این مکان‌ها برای رفع موضوعات کلیدی مانند کمبود فضای سبز، پارک‌های عمومی، مراکز نوآوری، بیمارستان‌ها، مدارس و غیره است.
“سوپر لیمبو” سفری از غرب آفریقا به شارجه
پل یاکوب (ArchDaily): در نهایت، پروژه‌ی شما با عنوان «سوپر لیمبو» (Super Limbo) برای سه سالانه‌ی ۲۰۲۳ معماری شارجه، شامل کاوش و مداخله در ساختمان‌های متروکه در یک بافت جدید می‌شد. تحقیقات شما از غرب آفریقا چگونه بر این اثر تأثیر گذاشت و این چیدمان چه بینشی را برای ابتکارهای گسترده‌تر استفاده‌ی تطبیقی ارائه می‌دهد؟
دومینیک پتی‌فرر (Limbo Accra): همانطور که قبلاً اشاره کردم، ما معتقدیم که این پروژه الگویی مفهومی (Proof of Concept) است. زمانی که معماران، طراحان، مؤسسات، توسعه‌دهندگان و عاملان بخش عمومی گرد هم می‌آیند، می‌توانیم استفاده از این مکان‌ها را به چیزی با معنا و مفهوم‌تر تبدیل کنیم. این پروژه، گفتگوی جدیدی را آغاز می‌کند که به ما امکان می‌دهد در مورد بسیاری از موضوعات دیگر، از جمله پرسش‌های قبلی، بحث و تبادل نظر کنیم.
